Świętokrzyskie jest piękne – zamek Krzyżtopór.

Witam wszystkich! Dziś w wirtualnej podróży po świętokrzyskiem,  odwiedzimy jeden z największych zamków w Polsce. Zamek Krzyżtopór w Ujeździe koło Iwanisk. Historia budowli rozpoczyna się w XVII w. Zbudowany w latach 1627–1644 przez wojewodę Krzysztofa Ossolińskiego; nigdy nie został w pełni ukończony. Jest to obszerny zamek w stylu włoskim, typu palazzo in fortezza. W 1894 roku Stanisław Tomkowicz przypisał autorstwo projektu budowniczemu znanemu jako Wawrzyniec Senes. Od strony północnej przylegały do zamku ogrody w stylu włoskim, których pozostałości zostały niedawno odkryte. Wielu badaczy twierdzi, że do  czasu powstania pałacu w Wersalu była to największa rezydencja magnacka w Europie.
Wokół zamku narosło wiele legend. Jedną z nich jest opowieść o zastosowaniu w pałacu symboliki liczb nawiązującej do kalendarza: „okien miał tyle, ile dni w roku, pokoi tyle, ile tygodni; sal wielkich tyle, ile miesięcy, a cztery narożne jego baszty odpowiadały liczbie kwartałów”. Brak zachowanych planów budowy oraz sztychów sprzed przebudowy w XVIII wieku uniemożliwia dziś faktyczne odtworzenie wizerunku zamku z połowy XVII wieku.
Jego fundator cieszył się nim krótko, ponieważ Krzysztof Ossoliński zmarł nagle w rok po ukończeniu budowy. Pozostawił po sobie bardzo zadłużony majątek, który odziedziczył jego syn Krzysztof Baldwin Ossoliński, który jednak niedługo później poległ w bitwie pod Zborowem w 1649 roku. Po nim pałac odziedziczył brat fundatora Jerzy Ossoliński, a po jego śmieci w 1650 r.  zamek odziedziczyła jego córka Urszula zamężna z Samuelem Kalinowskim, który jednakże wkrótce poległ w bitwie pod Batohem. Pałac został zajęty w czasie potopu przez Szwedów w październiku 1655 roku. W posiadaniu rodziny Kalinowskich zamek pozostał do roku 1701, jednak nie był zamieszkany. W 1720 roku zamieszkała w nim rodzina Morsztynów, a następnie po kądzieli zamek przeszedł we władanie generała Michała Jana Paca, który w 1760 roku przeprowadził remont części południowej. Zamieszkany do roku 1770, kiedy został spalony przez wojska rosyjskie w czasie obrony przez zwolenników konfederacji barskiej, którym sprzyjał właściciel. W 1782 roku kupił go Kajetan Sołtyk i przekazał w spadku Stanisławowi Sołtykowi. W 1787 roku zamek odwiedził król Stanisław August Poniatowski. W 1815 roku zamek stanowił wiano Konstancji Sołtyk, małżonki posła Ludwika Łempickiego. W 1858 roku zamek kupiła rodzina Orsettich, która zamieszkiwała w pobliskim dworze do 1944 roku. Po II wojnie światowej został przejęty przez Skarb Państwa. Obecnie zamek jako trwała ruina jest zabezpieczony zadaszeniem i wyposażony w nowoczesne toalety. W zamku jest wyznaczonych kilka tras zwiedzania, m.in. podziemia. Zapraszamy w świętokrzyskie, do Ujazdu!

 

Facebook